Ηετιώνεια Πύλη – 1ο Γυμνάσιο Βύρωνα

Σσσ... Τώρα μιλάμε Εμείς!

Το περιοδικό του 1ου Γυμνασίου Βύρωνα

Η Ηετιώνεια Πύλη βρίσκεται δίπλα στο σημερινό λιμάνι του Πειραιά,στην περιοχή της Δραπετσώνας και αποτελούσε μέρος των αρχαίων τειχών του λιμανιού, συγκεκριμένα μια πύλη.

Από τον Δημήτρη Ρουσανίδη, τμήμα Γ6

Όμως αυτή η πύλη έχει και μια μεγάλη ιστορία για την οποία μάθαμε πρόσφατα σε μια εκπαιδευτική εκδρομή που οργάνωσε το σχολείο μας.Η ιστορία της Πύλης συνδέεται με την αρχαια ελληνική ιστορία αλλά και με τη σύγχρονη , συγκεκριμένα με την Μικρασιατική καταστροφή.Δυστυχώς, όμως, έχουν διασωθεί μόνο δύο πύργοιΣτην αρχαιότητα, μετά από μια σειρά γεγονότων οι Αθηναίοι αποφάσισαν να χτίσουν ένα τείχος το οποίο θα εκτεινόταν σε όλο το μήκος της βορειοδυτικής παραλίας του λιμανιούκαι συναντούσε το παλαιό τείχος του Θεμιστοκλή. Μέρος αυτού του τείχους ήταν και η Ηετιώνεια Πύλη. Στον αρχαιολογικό χώρο έχουν αναστηλωθεί οι δύο πύργοι που υπήρχαν στην αρχαιότητα δεξιά και αριστερά της πολύ στενής αυτής πύλης μαζί με ένα μικρό μέρος των τειχών. Στο σημείο αυτό , μάθαμε, υπήρχαν κίνδυνοι και εμπόδια που θα συναντούσε o εχθρικός στρατός στην προσπάθειά του να περάσει αυτήν την πύλη.

Στην καταστροφή της Σμύρνης και όταν πια αυτό το τείχος είχε εγκαταλειφθεί, πάρα πολλοί πρόσφυγες ήρθαν στην Ελλάδα. Κάποιοι από αυτούς εγκαταστάθηκαν στην Ηετιώνεια Πύλη και έχτισαν παράγκες πάνω από τα συντρίμμια των τειχών και τους τάφους που υπήρχαν εκεί.Το μεγαλύτερο μέρος της ξενάγησης αφορούσε την ζωή των προσφύγων της Μικράς Ασίας.

Παραγκούπολη της Δραπετσώνας:
Η νέα πατρίδα των προσφύγων της μικρασιατικής καταστροφής’

Μάθαμε, λοιπόν, πως όταν αυτοί οι πρόσφυγες έφευγαν από την Σμύρνη περίμεναν πως κάποια στιγμή θα γυρνούσαν πίσω. Μάλιστα η ξεναγός μας είπε πως αρκετοί από αυτούς έδωσαν τα κλειδιά των σπιτιών τους σε Τούρκους γείτονες για να τους τα φυλάνε και να τα προσέχουν έως ότου να γυρίσουν πίσω κάτι που τελικά δεν έγινε. Όταν αυτοί οι πρόσφυγες εγκαταστάθηκαν στην περιοχή, αρχικά έμεναν σε σκηνές που τους είχαν παραχωρηθεί ενώ αργότερα, όταν πια κατάλαβαν πως δεν θα επέστρεφαν πίσω, έχτισαν παράγκες στις οποίες και έμεναν. Σε κάποιους αργότερα παραχωρήθηκαν μικρά διαμερίσματα σε κοντινές πολυκατοικίες.

Επειδή όμως οι πρόσφυγες χρειάζονταν λεφτά πολλοί από τους άντρες κυρίως, κατέφυγαν σε εργοστάσια της περιοχής τα οποία τους δέχτηκαν καθώς αποτελούσαν φτηνό εργατικό δυναμικό.

Εδώ πρέπει να αναφέρουμε πως οι εργάτες είχαν ιδρύσει τα πρώτα εργατικά σωματεία για την προάσπιση των εργασιακών τους δικαιωμάτων. Οι πρόσφυγες, όμως, μην γνωρίζοντας τις εξελίξεις αυτές αλλά και πιεζόμενοι από τις καθημερινές τους ανάγκες , δέχονταν να εργαστούν και με οποιοδήποτε μισθό.

Για παράδειγμα, αν ένας εργοστασιάρχης ήθελε να μειώσει τους μισθούς, το σωματείο οργάνωνε απεργία. Ο εργοστασιάρχης , τότε, απειλούσε και αυτός το σωματείο πως θα προσλάμβανε πρόσφυγες που έτσι και αλλιώς θα έπαιρναν χαμηλότερο μισθό και θα απέλυε τους ντόπιους εργάτες.

Όπως καταλαβαίνετε οι άνθρωποι της περιοχής δυσαρεστήθηκαν με αυτές τις συμπεριφορές και δημιουργηθήκαν εχθρικές συμπεριφορές απέναντι στους πρόσφυγες. Οι συμπεριφορές αυτές, μάθαμε , πως περιλάμβαναν διάφορα προσβλητικά για αυτούς ονόματα.

Η κυβέρνηση , από την άλλη μεριά, έκανε αρκετές απόπειρες για να διαλύσει τον οικισμό αυτό. Η πιο σημαντική από αυτές πήρε το όνομα “μάχη της παράγκας” κατά την οποία η κυβέρνηση σχεδίαζε την κατεδάφιση των παραγκών και την ανέγερση πολυκατοικιών. Επειδή όμως κατά την διάρκεια της κατασκευής των πολυκατοικιών οι πρόσφυγες δεν θα είχαν μέρος να μείνουν και δεν ήταν εγγυημένο ότι όλοι θα έπαιρναν διαμέρισμα, αντιστάθηκαν.

Έτσι μια μέρα, όταν οι άντρες είχαν πάει για δουλειά και στον οικισμό είχαν μείνει μόνο γυναίκες, παιδιά και ηλικιωμένοι, μαζεύτηκε η αστυνομία με σκοπό να διαλύσει αυτόν τον οικισμό κάτι που τελικά απέτυχε λόγω της αντίστασης των προσφύγων που ήταν εκεί. Αρκετοί από αυτούς όμως τραυματίστηκαν. Τελικά ο οικισμός διαλύθηκε επί χούντας με την παρέμβαση του στρατού.

Από τα πιο συγκινητικά κομμάτια της ξενάγησης ήταν πως κατά τη διάρκεια των ανασκαφών εκεί, βρέθηκαν τάφοι πάνω από τους οποίους χτίστηκαν οι παράγκες όμως οι πρόσφυγες που ήταν εκεί τους άφησαν άθικτους με ότι υπήρχε μέσα. Πολύτιμα αντικείμενα που θα μπορούσαν να πουλήσουν παράνομα για χρήματα που τόσο πολύ χρειάζονταν, βρέθηκαν άθικτα μέσα στους τάφους αυτούς. Αυτό εκτός από το ότι συγκίνησε εμάς, συγκίνησε και τους αρχαιολόγους που έκαναν τις ανασκαφές αυτές. Τώρα, όπως μας είπαν, τα περιεχόμενα των τάφων αυτών ,πιθανώς, να βρίσκονται σε υπόγεια μουσείων.

‘Οι εντυπώσεις μου’

Αυτή η εκδρομή μου φάνηκε πολύ ενδιαφέρουσα. Αξίζει να αναφέρουμε πως εκεί μάθαμε πράγματα για εκείνον τον τόπο που δεν διδάσκονται στο σχολείο ούτε μπορεί να τα βρει κάποιος εύκολα στο διαδίκτυο. Από την άλλη, είναι πολύ ωραίο το ότι κάποιοι άνθρωποι ασχολήθηκαν με το να αναστηλώσουν το κτίσμα αυτό ώστε οι νεότερες γενιές να μαθαίνουν για την ιστορία του και το πώς πέρασαν οι πρόσφυγες που αργότερα ήρθαν να μείνουν στα συντρίμμια αυτά. Μακάρι όλα τα σχολεία να οργανώνουν τέτοιες εκπαιδευτικές εκδρομές.

Φωτογραφίες της παραγκούπολης από την Εφημερίδα των συντακτών